‘’Μαμά με βλέπεις;; Πνίγομαι!’’. Η σοβαρότητα του πνιγμού σήμερα και η πρόληψη +βίντεο

Με αφορμή τα τελευταία περιστατικά πνιγμών που σημειώθηκαν στις Ελληνικές ακτές μου δόθηκε η αφορμή για να γράψω αυτό το άρθρο ως Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής και δασκάλα κολύμβησης. Στόχος μου είναι να ενημερώσω τους γονείς για τη σοβαρότητα του θέματος, ώστε να μην υπάρχουν άλλα ατυχήματα στο μέλλον. Επιτρέψτε μου λίγα λεπτά από το χρόνο σας για να μιλήσω για τους κινδυνους αλλά και τη πρόληψη των πνιγμών για τους οποίους δεν μιλάει κανείς. 

Ποτέ μην αφήνετε τα παιδιά μόνα τους στο νερό (θάλασσα, σε λίμνες, ποτάμια, πισίνες ακόμη και σε μπανιέρες)! Καταγεγραμμένα, ένας άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό κάθε 1,5 λεπτό στον πλανήτη,  με ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων να εισάγεται προληπτικά στο νοσοκομείο. O πνιγμός αποτελεί δεύτερη αιτία θανάτου (κάτω των 14 ετών) και σοβαρό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως. Στην Ελλάδα, περισσότεροι από 400 άνθρωποι χάνουν την ζωή τους από πνιγμό ετησίως τα τελευταία χρόνια (με αναλογία αντρών/γυναικών: 3/1 και περίπου 10 παιδιά-έφηβοι). Με τα περισσότερα θύματα, να πνίγονται σε πολύ μικρή απόσταση ή εισάγονται προληπτικά στο νοσοκομείο.

πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ

Τι είναι ο πνιγμός;

Τίποτα όσον αφορά τον πνιγμό δεν θα τραβήξει την προσοχή σας μέχρι να είναι πολύ αργά. Ό, τι έχετε δει στην τηλεόραση, ξεχάστε το! Όταν πνίγεται κάποιος δε μπορεί να επιπλεύσει και είναι κάτω από το νερό, πανικοβάλλεται και προσπαθεί με άγαρμπες κινήσεις να μείνει στην επιφάνεια προσπαθώντας να πάρει ανάσα και να φωνάξει. Για αυτό και λέγεται ‘’αθόρυβος θάνατος’’. Όταν πνίγεται κάποιος, η αναπνοή εμποδίζεται γιατί στα πνευμόνια μπαίνει υγρό ή τα ίδια τα πνευμόνια παράγουν υγρό. Δηλαδή, προκαλείται ασφυξία που μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Η όλη διαδικασία θέλει περίπου 5-10 λεπτά. (λαρυγγόσπασμος-εισρόφηση-ανεπαρκής αναπνοή και κυκλοφορία-εγκεφαλικός θάνατος).

Ξηρός ή δευτερογενής πνιγμός  – “σιωπηλός παιδικός πνιγμός”

Ο ξηρός ή δευτερεύοντας πνιγμός είναι μια πολύ επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να ακολουθήσει έως και 24 ώρες μετά από ένα (φαινομενικά ανώδυνο) επεισόδιο πνιγμού. Πρόκειται για σπάνιο περιστατικό και επειδή όμως μπορεί να συμβεί, είναι σημαντικό να είμαστε ενημερωμένοι για να μπορούμε να δράσουμε άμεσα, σώζοντας τη ζωή του παιδιού.

Ο όρος ξηρός ή δευτερεύοντας πνιγμός στην πραγματικότητα πρόκειται για δύο διαφορετικές καταστάσεις αλλά και τα δύο μπορεί να προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα στην αναπνοή, ακόμη και θάνατο. Στον ξηρό πνιγμό το παιδί μπορεί να καταπιεί μια μικρή ποσότητα νερού μέσα από τη μύτη ή το στόμα το οποίο δεν έχει μπει στους πνεύμονες αλλά ο λάρυγγας κλείνει και κάνει σπασμούς (όπως επίσης και οι φωνητικές χορδές). Το αποτέλεσμα είναι να εμποδίζεται η ανταλλαγή του οξυγόνου με το διοξείδιο του άνθρακα. Σε αυτή τη περίπτωση, τα συμπτώματα είναι συνήθως άμεσα. Δηλαδή με το που βγει το παιδί από το νερό.

Αντίθετα στο δευτερεύοντα πνιγμό, ο σπασμός του λάρυγγα υποχωρεί οπότε παραμένει ανοικτή η αεροφόρος οδός και στην ουσία το θύμα αναπνέει υγρό, προκαλώντας φλεγμονή η οποία μέσα σε λίγες ώρες επιδεινώνεται και εμποδίζει τη μεταφορά του οξυγόνου στους πνεύμονες. Ο δευτερεύοντας πνιγμός συνήθως εμφανίζεται σταδιακά μέσα στις επόμενες 24 ώρες ή μπορεί και περισσότερο.

 

 ‘’προειδοποιητικά σημάδια’’:

Τα καλά νέα είναι πως και στις δύο περιπτώσεις πνιγμού αν είστε ενημερωμένοι για τα παρακάτω συμπτώματα και μεταφέρετε αμέσως το παιδί στο νοσοκομείο, το πιθανότερο είναι πως η έκβαση θα είναι καλή. Ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας, έχετε στο νου σας τα παρακάτω συμβάντα/συμπτώματα:

  • Εάν υπάρξει περιστατικό και το παιδί έχει πιει νερό και δεν έχει χάσει τις αισθήσεις του θα πρέπει να το δει παιδίατρος ή γιατρός.
  • Επίμονος βήχας μετά το επεισόδιο ή βήχας που συνοδεύεται από δύσπνοια.
  • Πόνος στο στήθος
  • Δυσκολία στην αναπνοή. Δύσπνοια, γρήγορη και ρηχή αναπνοή, ρουθούνια που ανοιγοκλείνουν ή κοπιαστική αναπνοή στο παιδί μετά από ένα περιστατικό πνιγμού.
  • Υπνηλία και κόπωση. Μην βιαστείτε να υποθέσετε πως το παιδί σας έχει κουραστεί από το παιχνίδι στη θάλασσα ή την πισίνα και νυστάζει. Η υπνηλία μετά από ένα επεισόδιο θα μπορούσε να σημαίνει πως δεν κυκλοφορεί αρκετό οξυγόνο στο αίμα του. Μην το βάλετε για ύπνο αν δεν το έχει δει πρώτα γιατρός.
  • Εμετός. Ο εμετός είναι μία ένδειξη στρες του οργανισμού ως αποτέλεσμα της φλεγμονής και μερικές φορές της έλλειψης οξυγόνου. Κάθε ένα από τα παραπάνω συμπτώματα θα πρέπει να σας σημάνει συναγερμό.
  • Περιορισμένη μνήμη – αμνησία.

 

**Σίγουρα, είναι κατανοητό ότι όλα τα είδη του πνιγμού μπορούν να συμβούν σε παιδί αλλά και σε ενήλικα. Ο ενήλικας όμως μπορεί να καταλάβει ότι βιώνει ασφυξία ή ότι κάτι δεν πάει καλά, ενώ το παιδί δε μπορεί να καταλάβει και να εκφραστεί. Τέλος, μπορεί να συμβεί και σε άτομα που γνωρίζουν καλό κολύμπι, αλλά με μειωμένες πιθανότητες αφού ξέρουν καλύτερα τις τεχνικές από κάποιον που δεν κολυμπάει.

Σε πόσο χρόνο δημιουργούνται οι βλάβες στον οργανισμό μετά από εμβύθιση στο νερό;!

  • Ο χρόνος που το θύμα παραμένει κάτω από το νερό είναι καθοριστικός παράγοντας της έκβασης του θύματος γιατί καθορίζει το χρόνο που τα ζωτικά όργανα του σώματος (κυρίως η καρδιά και ο εγκέφαλος) παραμένουν χωρίς οξυγόνο.
  • Τα θύμα χάνει τις αισθήσεις του 2 λεπτά μετά την εμβύθιση στο νερό.
  • Όταν η βύθιση στο νερό διαρκέσει 4-6 λεπτά τότε αυτό οδηγεί σε μόνιμη νευρολογική βλάβη. (π.χ:σπασμούς, διαταραχές στο επίπεδο συνείδησης, κώμα, διαταραχές της ομιλίας και της όρασης. Οι νευρολογικές διαταραχές μπορεί να είναι μόνιμες αναλόγως της διάρκειας της έλλειψης οξυγόνου.)

Οι επιπτώσεις του πνιγμού:

Ο πνιγμός μπορεί να οδηγήσει σε θάνατο ή σε σοβαρά προβλήματα στα όργανα του σώματος με αποτέλεσμα σοβαρή νοσηρότητα. Οι επιπτώσεις του πνιγμού οφείλονται στην έλλειψη οξυγόνου λόγω βλάβης αρχικά στον πνεύμονα.  Ακολούθως η έλλειψη οξυγόνου μπορεί να οδηγήσει σε:

  • Nεφρική ανεπάρκεια
  • Διαταραχές στους ηλεκτρολύτες (μείωση του καλίου στο αίμα)
  • Διαταραχές στην πηκτικότητα του αίματος
  • Καρδιακές επιπλοκές
  • Νευρολογικές διαταραχές
  • Υποθερμία

 

H πρόληψη

1. στη πισίνα ή στη θάλασσα:

  1. Εκμάθηση της κολύμβησης από μικρή ηλικία. Από έρευνα που είχε γίνει από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και φορείς περίπου το 63% δεν γνωρίζει να κολυμπάει σωστά. Φροντίστε να μάθει το παιδί σας κολύμβηση όσο το δυνατόν νωρίτερα, από Καθηγητή Φυσικής Αγωγή.
  1. Συζητήστε με το παιδί σας.Εξηγήστε καλά τους κινδύνους του νερού και του πνιγμού και μη σταματάτε ποτέ να τα προσέχετε και να τα παρακολουθείτε.
  2. Ενημέρωση των παιδιών για τους πνιγμούς: απο το δάσκαλο κολύμβησης 2. από ενημερωτικές ημερίδες/διαλέξεις που αφορούν στους κινδύνους στη θάλασσα, οι οποίες διοργανώνονται κάθε χρόνο με πρωτοβουλία των Λιμενικών Αρχών όλης της χώρας και σε συνεργασία με τους Δήμους.
  3. Διδάξετε το παιδί σας ότι δεν πρέπει ποτέ να κολυμπά μόνο του! Μη θεωρήσετε ποτέ ότι το παιδί σας είναι “απρόσβλητο” από πνιγμό κι ας ξέρει καλή κολύμβηση.
  4. Διατροφή και κολύμπι 1.Τουλάχιστον 3ώρες πριν το κολύμπι να έχουμε φάει. Δυστυχώς πολύς κόσμος μπαίνει φαγωμένος μέσα στο νερό. Το φαγητό μπορεί να παλινδρομήσει από το στομάχι και να οδηγήσει σε πνιγμό ή σε πιο σπάνιες περιπτώσεις σε ανακοπή καρδιάς. 2.Δεν πρέπει να τρώμε βαρύ σνάκ ή πρωινό πριν το κολύμπι (π.χ: δε κάνει να πίνουμε γάλα ή μπανάνα πριν το κολύμπι, γιατί είναι αρκετά δύσπεπτα). 3.Μην αφήνετε τα παιδιά να μασούν τσίχλα καθώς κολυμπούν.
  5. Να μην μπαίνουν απότομα στο νερό και να μην μένουν πολλή ώρα στο κρύο νερό.
  6. Δεν γυρνάμε ποτέ τη πλάτη στο παιδί.Στα μικρά παιδιά μπορεί να σημειωθεί πνιγμός ακόμα και στα ρηχά ή σε ελάχιστο νερό σε μια πισίνα χωρίς να αντιληφθούμε ότι κινδυνεύουν.
  • Δεν επαναπαυόμαστε ακόμα και αν γνωρίζει κολύμβηση.
  • Μη χρησιμοποιείτε συσκευές επίπλευσης (μπρατσάκια, σανίδα, φουσκωτές κουλούρες, μακαρονι κλπ) ως υποκατάστατα της επίβλεψης.
  • Φουσκωτά: μπορεί το παιδί να είναι πάνω στο φουσκωτό και να το πάρει ο αέρας και το παιδί να φοβάται να πέσει στο νερό ή το φουσκωτό αναποδογυρίσει μαζί με το παιδί και να πάει από κάτω και να μην το έχουμε πάρει χαμπάρι.
  • Να μην παίζουν επικίνδυνα παιχνίδια (π.χ: κοκορομαχίες κ.α.)
  1. Πάμε σε παραλίες ή πισίνες που υπάρχει ναυαγοσώστης και ακολουθούμε τις οδηγίες του.
  1. Προσοχή στις καιρικές συνθήκες (π.χ.: βροχή).
  1. Έλεγχος των άγνωστων νερών1.βάθος: αν δεν υπάρχει επίγνωση του μεγέθους και του βάθους της πισίνας/θάλασσάς μπορεί να προκληθούν σοβαρούς τραυματισμούς στη σπονδυλική στήλη (από βουτιά) ή πνιγμός.2.μεγάλα κύματα ή ισχυρά ρεύματα.
  2. Μάσκα κολύμβησης. Οι περισσότεροι γονείς δίνουν στα παιδιά τους μάσκα, γιατί τα παιδιά τους φοβούνται να βάλουν να βρέξουν το κεφάλι. Κατά τη διάρκεια της κολύμβησης το νερό μπορεί να μπει μέσα στη μάσκα μπορεί και το παιδί να πανικοβληθεί και να μη γνωρίζει πώς να αντιδράσει σε μία τέτοια κατάσταση και να αποβεί το μοιραίο, μέσα σε λιγότερο από μισό λεπτό. Σιγουρευτείτε ότι το παιδί σας μπορεί να βάλει το κεφάλι του μέσα στο νερό και ότι γνωρίζει πως χρησιμοποιήται η  μάσκα θαλάσσης. Η μάσκα το βοηθά να κολυμπά καλύτερα κάτω από το νερό και όχι να νιώθει πιο άνετα για να μπορέσει να κολυμπήσει. Προτιμήστε μάσκες από καλά υλικά (μάσκες από σιλικόνη και όχι από PVC), που δεν θα επιτρέπουν τις διαρροές προς τα μέσα.


κανόνες ασφαλείας – για όσους έχουν πισίνα στο σπίτι:

  • Αν η πισίνα είναι φουσκωτή θα πρέπει μετά από κάθε χρήση να την αδειάζετε και να την ξεφουσκώνετε.
  • Όχι ηλεκτρικές συσκευές κοντά στην πισίνα.
  • Μην αφήνετε κανένα να κάνει βουτιές στη πισίνα γιατί συνήθως είναι πολύ ρηχές και είναι πάρα πολύ επικίνδυνο.
  • Μην κάνουν τα παιδιά ποδήλατο γύρω από τη πισίνα.
  • Όχι τρέξιμο γύρω-γύρω από τη πισίνα γιατί εύκολα μπορεί να γλιστρήσει και να πέσει.
  • Να έχετε κοντά στη πισίνα εξοπλισμό διάσωσης (ένα μακρύ κοντάρι με ένα γάντζο στο τέλος – και σωσίβιο.

2. στο σπίτι

  1. Συνεχή επίβλεψη από ενήλικα όταν κάνει μπάνιο, αν το παιδί σας είναι μικρό.
  2. Αδειάστε τη μπανιέρα αμέσως μετά το μπάνιο.
  3. Να κλειδώνετε τη πόρτα του μπάνιου, ώστε να μην μπορεί να μπει το παιδί χωρίς να το αντιληφθείτε.

 

3. επιπλέον οδηγίες για τους ενήλικες ή τους κολυμβητές

  • Απομακρύνετε αμέσως το παιδί σας από το νερό και στη συνέχεια, ελέγξτε αν το παιδί αναπνέει. Εάν δεν αναπνέει ξεκινήστε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση. Αν δε γνωρίζετε ζητήστε βοήθεια. Αν αναπνέει το παιδί τότε βάλτε το παιδί στο πλάι προστατεύονταις την Αυχενική Μοίρα Σπονδυλικής Στήλης (ΑΜΣΣ).
  • Παράλληλα φωνάξτε για βοήθεια γρήγορα και καλέστε το τηλέφωνο των πρώτων βοηθειών (112). Αν το παιδί δεν αναπνέει, κάθε λεπτό είναι πολύτιμο και καθοριστικό για την επιβίωση και τη νευρολογική του έκβαση.
  • μέχρι να έρθει το πλήρωμα του ασθενοφόρου κρατήστε το παιδί ζεστό.

Πότε να μάθει το παιδί μου κολύμπι;

Σύμφωνα με τις συστάσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής, τα παιδιά μέχρι τα τέταρτα γενέθλιά τους δεν είναι εξελικτικά έτοιμα να κάνουν μαθήματα κολύμβησης. Μέχρι τότε, ωστόσο, μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα κινητικής αγωγής στο νερό (π.χ. baby swimming). Ωστόσο, οι γονείς δεν πρέπει να εφησυχάζουν ότι το παιδί τους είναι ασφαλές στο νερό επειδή έχει συμμετάσχει σε τέτοιου είδους μαθήματα!

ΥouTube: Elena Triantafyllou